Pandemi, savaşlar, ekonomi, mülteci krizleri, iklim krizleri vb. konular gündemde iken, göz ardı edilmeyen fakat yeteri kadarda dillendirilmeyen bir konu olan gıda krizi, son dönemlerde ciddi bir problem arz etmektedir. Ekonomik anlamda yaşam koşullarını iyileştirmeye çalışan insan, bugün aynı zamanda dünyanın içinde bulunduğu fiziksel sorunlarla da başa çıkmak durumundadır. Dünya nüfusu her geçen gün daha da artmakta, buna ek olarak mevcut doğal kaynaklar; etkin kullanılmaması vb. sebeplerden ötürü giderek azalmaktadır. Ayrıca ekonomik büyüme, gelişen teknolojiyle birlikte sınırların ortadan kalkması durumu olarak bilinen küreselleşme ve tüm bunların bir sonucu olan şehirleşmeyle beraber değişen yaşam standartlarının getirdiği olumsuzluklar da bahse konu bu krizleri tetikleyici unsurlar arasında yerini almaktadır. Bütün bunların etkileri, küresel ekonomik krizler ve gıda krizleri olarak kendini göstermektedir.

         Gıda krizi için neler yapılabilir sorusuna cevap vermeden önce gıda krizinin ne anlama geldiğini, neden ortaya çıktığını açıklamak/incelemek gerekmektedir.  Gıda krizi, dünyada var olan kaynakların azalması (sebze, meyve, süt ve süt ürünleri vb.) sonucunda ortaya çıkan kıtlık, temel gıdaya erişimde problem çekme veya erişememe durumudur.

    Dünya gıda kaynaklarının azalmasının temel sebeplerinden biri biyoçeşitliliğin azalması olarak gösterilmektedir. Biyoçeşitlilik; bir bölgedeki türlerin ve ekosistemlerin bir bütünüdür. Sağladığı imkanlar ile insan yaşamının devamı için önem taşımaktadır.

       Biyoçeşitliliği olumsuz yönde etkileyen faktörler ise;

• Aşırı avlanma
• Küresel ısınma
• Hayvanların yaşam alanlarına müdahale edilmesi
• Orman yangınları
• Giderek artan şehirleşme
• Çevre kirliliği
• Plastik kullanımı
• Savaşlar
• Endüstriyel tarım vb. olarak karşımıza çıkmaktadır.

    Sebeplere bakıldığında biyoçeşitliliğin bozulmasının neredeyse tamamı insanlardan kaynaklanmaktadır. İnsanların bilinçsizce doğa üzerinde tahakküm kurma çabası sonucunda ise karşımıza gıda krizi gibi çok önemli sorunlar ortaya çıkmaktadır.

     Gıda krizi beraberinde birçok olumsuzluğu da ortaya çıkarmaktadır. Dünya toplumlarının karşısında ciddi bir tehdit olarak duran gıda sorunu, pek çok coğrafyada iç çatışmalara ve karışıklıklara neden olabilmektedir. Çatışmaların hem sonucu hem de itici gücü olan gıda güvensizliği, milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açmaktadır. İnsanlar yetersiz beslenmeden ötürü ortaya çıkan hastalıklara maruz kalıp yakalandıkları salgın hastalıklardan ötürü yaşamlarını yitirebilmektedirler. Bununla birlikte gıda güvensizliği durumu birçok coğrafyada insanların yurtlarını terk ederek başka ülkelere göç etmesine sebebiyet vermektedir. Dahası iklim değişikliklerine, çevre felaketlerine, savaş durumlarına bağlı olarak gerçekleşen bu göçler, bölgelerde istikrarsızlığa ve karışıklığa yol açmaktadır.

   Sonuç olarak, krizin etkilerini hafifletebilmek ve yükselen gıda fiyatlarının olumsuz etkilerini ortadan kaldırılabilmek için önlemler alınmalı, gelişmekte olan ülkeler tarım politikalarını güçlendirmeli, bu hususa ilişkin altyapı yatırımlarını arttırmalıdır. Küresel ısınmayla birlikte dünya genelinde görülen iklim değişikliklerine karşı da her ülke kendi tedbirini almalı, çevresel risklere yönelik eylem planları oluşturmalıdır. Fakat bu stratejiler uluslararası anlaşmalara uygun olmalıdır. Bu politikaların oluşturulmasında, olması muhtemel iklim değişikliği gibi risklere yanıt verebilecek eylem planları belirlenmelidir. Ancak gereken kaynak için yine gelişmiş ülkelerin ve Birleşmiş Milletlere bağlı uluslararası kurumların desteğine ihtiyaç vardır. Uluslararası araştırma şirketleri ve ulusal araştırma sistemleri tarafından gerçekleştirilecek tarımsal bilim ve teknoloji yatırımları, fiyat artışlarını hafifletecek güçlü politikalarda aktif rol almalıdırlar.

                                                                                                                                         Gamze Nur ACAR

Kaynakça

Bakır, Z. Z. (2018). Dünya Gıda Krizi. 07 21, 2022 tarihinde https://www.insamer.com/tr/dunya-gida-krizi_1483.html adresinden alındı

ERDAL, M. B. (2022, 07 21). Küresel gıda krizi derinleşiyor. AA Haber: https://www.aa.com.tr/tr/analiz/kuresel-gida-krizi-derinlesiyor/2597159 adresinden alındı

Haber, İ. (2019). BM’den Küresel Gıda Krizi Uyarısı. İklim Haber. https://www.iklimhaber.org/bmden-kuresel-gida-krizi-uyarisi/ adresinden alındı

Haklbank. (2020, 12 16). Halkbank.com Web Sitesi: https://www.halkbank.com.tr/content/halkbank/tr/blog/surdurulebilirlik/ikinci-bir-salgin-dunya-aclik-krizi.html adresinden alındı

Krizi, 2. K. (2022, Temmuz 27). https://www.youtube.com. YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=gRyuK_-6zIs adresinden alındı

Serkan GÜRLÜK, Ö. T. (2008). Dünya Gıda Krizi: Nedenleri ve Etkileri . U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 63-74.

TAŞÇI, A. (2021 10 26). Biyoçeşitlilik Dünyadaki Yaşam İçin Neden Önemlidir? Türkiye Yaban Hayatı. 07 21, 2022 tarihinde https://turkiyeyabanhayati.org/blog/detail/biyocesitlilik-dunyadaki-yasam-icin-neden-onemlidir adresinden alındı

Kapak Görseli: (BM’den Küresel Gıda Krizi Uyarısı…2019), https://www.iklimhaber.org/bmden-kuresel-gida-krizi-uyarisi/

Çizim: Fatma Altınyüzük